نامه سازمان حمایت همچنان روی قیمت‌گذاری دستوری برای خودروهای وارداتی تاکید کرده است؛ نامه‌ای که برای ۳۶ شرکت واردکننده ارسال شده است. حال این سوال مطرح است که با وجود ۳۶ شرکت واردکننده آیا بازار خودروهای وارداتی باز هم انحصاری است که قیمت آن‌ها برخلاف مکانیزم بازار تعیین شود؟
سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان روز گذشته طی نامه‌ای رسمی به انجمن‌های خودروسازان و واردکنندگان خودرو، اعلام کرد: «با توجه به این‌که شورای‌رقابت خودروهای وارداتی را از شمول دستورالعمل تنظیم بازار خودروهای سواری مصوبه ۵۴۳ مستثنی اعلام کرد، محدودیت‌های فروش برای متقاضیان این خودروها قابلیت اعمال ندارد.»
در ابتدا تصور شد که منظور حذف محدودیت‌های فروش مربوط به شیوه فروش (خارج از سامانه) و قیمت‌گذاری این خودروهاست. حتی برخی رسانه‌ها خبر لغو قیمت‌گذاری دستوری خودروهای وارداتی را منتشر کردند؛ اما این گمان چندان صحیح نبود.
حسین فرهی، رئیس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان در مصاحبه‌ای اعلام کرد: «نظارت قیمتی این سازمان حذف نشده و شرکت‌ها اجازه تعیین قیمت بدون تایید سازمان حمایت تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را ندارند و فروش نیز تنها از طریق سامانه باید انجام شود.»
یعنی عملا در طرف عرضه تغییری رخ نداده است. فرهی در مصاحبه یادشده درباره تغییراتی که با این مصوبه انجام می‌شود، گفته است: «موضوع نامه منتشرشده، فقط تسهیل فرآیند خرید خودروهای وارداتی و حذف برخی شروط است، به‌طور مثال از این پس شرط نداشتن پلاک فعال برای خریداران حذف شده است و افرادی که دارای پلاک فعال هستند نیز می‌توانند از طریق سامانه نسبت به خرید خودرو اقدام کنند. فقط محدودیت ماده ۴ (شرایط طرف تقاضا) حذف شده است و این به‌معنی حذف قیمت‌گذاری نیست؛ بلکه شرایط برای خریداران آسان‌تر می‌شود.»
اما اساسا قیمت‌گذاری برای کالاهای مختلف طبق قانون باید برای بازارهای انحصاری انجام شود. اما شورای‌رقابت پیش‌تر اعلام کرده بود که بازار خودروهای وارداتی دیگر انحصاری نیست. حتی فارغ از تصمیم شورای‌رقابت، نگاهی به این نامه نیز نشان از غیرانحصاری بودن بازار وارداتی‌ها دارد؛ چراکه این نامه برای ۳۶ شرکت واردکننده ارسال شده است. این در شرایطی است که پیش از ممنوعیت واردات خودرو در سال ۱۳۹۷، تعداد شرکت‌های واردکننده کاملا انگشت‌شمار بود.
در دهه ۹۰، واردات خودرو عمدتا در اختیار چند شرکت خاص بود که نمایندگی رسمی برندهایی مانند تویوتا، هیوندای، کیا، رنو و ب‌ام‌و را در اختیار داشتند. این شرکت‌ها مجوز رسمی داشتند و سایر شرکت‌ها یا اشخاص امکان واردات رسمی یا انبوه نداشتند. اما در آن زمان شرکت‌های واردکننده می‌توانستند قیمت محصولات خود را تعیین کنند؛ اما حالا که شرایط نسبت به آن سال‌ها رقابتی‌تر شده است، سیاستگزاران حوزه خودرو همچنان بر کنترل بازار خودرو تاکید دارند.
از طرفی پیش از شروع دور ثانویه تحریم‌ها براساس آیین‌نامه اجرایی واردات خودرو، فقط شرکت‌هایی که نمایندگی رسمی از کمپانی مادر داشتند، مجاز به‌واردات خودرو بودند. این قانون عملا باعث شد واردات هر برند در انحصار یک شرکت خاص قرار بگیرد. اما در شرایط فعلی ۳۶ شرکت واردکننده خودرو وجود دارند و بسیاری از محدودیت‌های سابق مانند در اختیار داشتن نمایندگی شرکت مادر برای واردکنندگان وجود ندارد و بنابراین رقیب جدید، محدودیت قانونی برای ورود به‌بازار پیش روی خود نمی‌بیند و حتی محصولات یک کمپانی مشخص توسط بیش از یک شرکت وارد می‌شود.
در شرایطی که شورای‌رقابت صراحتا اعلام کرده بازار خودروهای وارداتی انحصاری نیست، اصرار سازمان حمایت بر قیمت‌گذاری دستوری نشان‌دهنده عدم انسجام در سیاست‌های تنظیم بازار است. قیمت‌گذاری دستوری در بازارهای غیرانحصاری نه‌تنها کمکی به مصرف‌کنندگان نمی‌کند، بلکه می‌تواند اثرات منفی بر کیفیت خدمات و تنوع محصولات داشته باشد. تجربه جهانی نشان داده که در بازارهای رقابتی، مکانیزم عرضه و تقاضا منجر به‌تعادل قیمتی مناسب‌تری می‌شود و رقابت میان شرکت‌ها، کیفیت خدمات را افزایش می‌دهد.
نوسانات قیمتی دنباله‌دار در بازار خودرو
خودروهای داخلی روز گذشته افت بهای یک تا ۱۰ میلیون‌تومانی را تجربه کردند. جایی که قیمت تارا اتومات V۴ (۱۴۰۴) با ۱۰ میلیون‌تومان کاهش به یک‌میلیارد و ۱۰۰ میلیون‌تومان، شاهین اتومات (۱۴۰۴) با ۱۰ میلیون‌تومان کاهش به ۹۴۰ میلیون‌تومان، سورن پلاس با مانیتور بدون رینگ (۱۴۰۴) با ۸ میلیون‌تومان کاهش به ۹۱۰ میلیون‌تومان، دنا پلاس (۵ دنده) (۱۴۰۴) با ۸ میلیون‌تومان کاهش به ۸۹۱ میلیون‌تومان، پژو ۲۰۷ دنده‌ای هیدرولیک (۸۵گانه) (۱۴۰۴) با ۷ میلیون‌تومان کاهش به ۸۱۷ میلیون‌تومان، نیسان آپشنال (دریچه برقی) (۱۴۰۴) با ۶ میلیون‌تومان کاهش به ۶۷۰ میلیون‌تومان و کوییک GXL-R بدون رینگ (۸۵گانه) (۱۴۰۴) با ۵ میلیون‌تومان کاهش به ۵۰۱ میلیون‌تومان رسید.
همچنین در میان خودروهای مونتاژی نیز شاهد رشد بهای ۵ تا ۳۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که ارزش کی‌ام‌سی A۵ (۱۴۰۴) با ۳۰ میلیون‌تومان افزایش به‌یک‌میلیارد و ۸۳۰ میلیون‌تومان، کی‌ام‌سی T۹ (۱۴۰۴) با ۳۰ میلیون‌تومان افزایش به ۲ میلیارد و ۹۰۰ میلیون‌تومان، فونیکس تیگو ۷ پرو پریمیوم (۱۴۰۳) با ۲۵ میلیون‌تومان افزایش به ۲ میلیارد و ۳۲۵ میلـــــیون‌تومان، کی‌ام‌سی J۷ (۱۴۰۴) با ۲۰ میلیون‌تومان افزایش به‌یک‌میلیارد و ۸۵۰ میلیون‌تومان، اکستریم VX (۲۰۲۳) با ۲۰ میلیون‌تومان افزایش به ۴ میلیارد و ۸۵۰ میلیون‌تومان، دیگنیتی پرستیژ (۱۴۰۴) با ۲۰ میلیون‌تومان افزایش به ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون‌تومان و ریسپکت پرایم تیپ ۲ (۱۴۰۴) با ۵ میلیون‌تومان افزایش به‌یک‌میلیارد و ۵۱۵ میلیون‌تومان رسید.
همچنین در خودروهای وارداتی شاهد رشد بهای ۵۰ و ۱۰۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که هوندا HR-V eHEV (۲۰۲۴) با ۱۰۰ میلیون‌تومان افزایش ۶ میلیارد و ۱۰۰ میلیون‌تومان، هوندا سیتی (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیون‌تومان افزایش ۲ میلیارد و ۸۵۰ میلیون‌تومان، تویوتا کرولا کراس هیبرید ۲۰۰۰ سی‌سی (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان افزایش ۴ میلیارد و ۳۵۰ میلیون‌تومان، تویوتا bz۴X ۶۱۵ پرو (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان افزایش ۵ میلیارد و ۸۵۰ میلیون‌تومان و سراتو ۲۰۰۰ سی‌سی اتوماتیک GT لاین (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیون‌تومان افزایش ۴ میلیارد و ۳۵۰ میلیون‌تومان خرید و فروش شدند.
